Hoe kan breakdance topsport worden richting Parijs 2024?
Breaking (beter bekend als breakdance) staat vanaf de Olympische Spelen van Parijs 2024 officieel in het rijtje van olympische sporten, maar hoe formaliseren we een ongeorganiseerde sport om kans te maken op eremetaal? Een structuur gemaakt vanuit de community blijkt de oplossing. Student Antonio Engelen (HAN Master sportinnovatie) deed vanuit het TeamNL centrum van BrabantSport en het Urban Sports Performance Centre via design thinking onderzoek naar de uitdagingen en oplossingen om van breaking topsport te maken. In dit artikel deelt hij zijn bevindingen.
Breaking is ontstaan als ongeorganiseerde sport en kenmerkt zich sinds de eind jaren 70 als een culture stroming afkomstig van Hip Hop. Voor beoefenaars wordt breaking dan ook meer gezien als een cultuur en leefstijl dan een (olympische)sport. Breaking is daardoor vergelijkbaar met andere leefstijlsporten die olympisch zijn geworden zoals bijvoorbeeld snowboard of skateboarden.
De afgelopen 15 jaar kenmerkt breaking zich door de enorme groei van beoefenaars en acceptatie/ bekendheid als dansvorm voor het grote publiek. In 2018 introduceerde de World Dance Sport Federation (WDSF) breaking op de Jeugd Olympische Spelen van Buenos Aires. En in 2019 kondigde het olympisch comité aan dat breaking opgenomen zou worden in het programma van de Olympische Spelen in Parijs 2024.
Weerstand vanuit subcultuur
Voor leefstijlsporten is het niet vanzelfsprekend dat de Olympische Spelen als hoogste podium wordt gezien en dat beoefenaars zichzelf zien als professionele atleten. Het komt vaker voor dat beoefenaars zelfs weerstand geven bij de verschuiving van de sport. Dit komt doordat breaking in het sociale domein geclassificeerd kan worden als een subcultuur. Dit houdt in dat het op een aantal punten afwijkt van een dominante cultuur, zoals andere traditionele olympische sporten. Een subcultuur kenmerkt zich door het hebben van een; vaag netwerk, gedeelde identiteit, gedeelde kenmerkende waardes, weestand en sociale uitsluiting (Haenfler, 2013). Volgens Haenfler, (2013) willen deelnemers van een subcultuur zich uniek voelen, hoewel ze dat in feite niet zijn.
Deelnemers gebruiken de subcultuur om te reageren op hun sociale omgeving, alledaagse zorgen en problemen. Daarmee is een subcultuur de ideale strategie voor het creëren van identiteit, plezier en het maken van onderscheid. Identiteit is een van de belangrijkste waardes van een subcultuur. In de moderne wereld is het dagelijkse leven een cultureel slagveld, een strijd voor wie we zijn als collectief en als individu en een strijd voor zelfbeschikking (Touraine, 1981). Weerstand kan dus ontstaan doordat een subcultuur zich niet identificeert met bijvoorbeeld de olympische spelen.
Top breakers gaven in vier interviews aan dat ze constant aan het kijken zijn hoe ze hun prestaties kunnen verbeteren. Desalniettemin blijkt het dat breakers op dit moment alles zelf moeten uitvinden. Dit komt doordat in breaking een do-it-yourself mentaliteit heerst (Hoyng, 2018). In verschillende interviews gaven breakers aan meer kennis over het lichaam en voeding te willen, maar denken ze dat het heel lang duurt voordat iemand van buitenaf hen kan helpen doordat de kennis over breaking mist. Breakers vinden het daarom belangrijk dat er een topsportprogramma komt vanuit de break community zelf. (Breaker, persoonlijke communicatie, 23 september 2021).
Uit het vooronderzoek konden we concluderen dat een van de grootste problemen van breaking, het niet hebben van een programma om top breakers te ondersteunen richting de Olympische Spelen van 2024 was. Om het probleem op te lossen moest een structuur gecreëerd worden die aansloot bij de subcultuur. Het was daarom van belang om eerst de break cultuur en de topsportcultuur te verbinden en samen tot een passende structuur te komen voor een topsportprogramma.
Verbinding maken
Om de verbinding te maken met breakers moet je eerst de cultuur binnenkomen. Om deel uit te maken van een subcultuur moet vaak een nieuwe identiteit en een gevoel van erbij horen gecreëerd worden (Williams, 2011). Een nieuweling moet leren denken en zich gedragen als een breaker. Volgens Williams, (2011) wordt de grens tussen een buitenstaander en insider van de subcultuur gemaakt door het behouden van stijl. De identiteit en stijl van een breaker omvat de culturele gewoontes zoals; begroeting ritueel, taal, naam, houding en kleding. Door het slecht spreken van de taal zal het moeilijker worden om herkend te worden als lid van de community (Williams, 2011).
Het is daarom belangrijk dat iemand die verbinding wil maken met de subcultuur overeenkomt met zowel de gedeelde kenmerkende waardes als met de identiteit van een breaker. Dit kan bijvoorbeeld door het hebben van affiniteit met de sport. Daarnaast is het belangrijk dat degene die verbinding wil maken met de cultuur over bepaalde kennis en eigenschappen beschikt, zoals motiverende gespreksvoering en leefstijlverandering. Verder helpt het om een veerkrachtig, extravert, open, praktisch en consciëntieus persoon te hebben die de verbinding aangaat. Uit het proces is gebleken dat dit succesfactoren zijn geweest tijdens de draagvlak vergrotende gesprekken met breakers.
Teamprestatie
Om de top 10 ambitie te kunnen blijven realiseren, wordt er tegenwoordig steeds meer geld in topsport geïnvesteerd. Het niveau van de topsport is in de meeste takken van sport dusdanig hoog geworden, dat de top niet of nauwelijks meer is te bereiken wanneer topsport als vrijetijdsbesteding naast werk of studie wordt verricht (van Bottenburg et al., 2006). Mede hierdoor is het belangrijk dat ook levensstijl sporten zoals breaking ondersteuning krijgen in de vorm van een topsportprogramma. Topsport is een professie geworden. Talent, mentaliteit en toewijding zijn onverminderd noodzakelijk, maar het behalen van individueel topsportsucces is meer dan voorheen een teamprestatie, waarbij vele personen en organisaties zijn betrokken (van Bottenburg et al., 2006).
In Nederland zijn al meerdere breakers en breakcrews die meedraaien op wereldniveau. Denk aan drievoudig wereldkampioen Menno van Gorp of breakcrew The Ruggeds uit Eindhoven. Wanneer deze jongens en meiden ondersteund worden in prestatieverbetering kunnen de medaillekansen stijgen. Echter is dit natuurlijk geen garantie. Succes wordt bepaald door de prioriteiten die landen leggen in de sporten die ondersteund worden (Bosscher et al., 2022). Waar de prioriteiten in breaking liggen is vooralsnog niet onderzocht, maar beginnen bij de basis zoals; voeding, leefstijl en kracht- en conditietraining kan al zijn vruchten afwerpen als we kijken naar andere sporten. Het belangrijkste is dat de afstemming voor een programma plaatsvindt met zowel de topsport specialisten als de atleten om de verbinding tussen organisatie en atleten te versterken.
